O hâlde, bana, sana, kediye, köpeğe, fareye de hulûl etdiğine inanman lâzım gelir. İlahın, bu aşağı mahlûklara hulûl etdiğini inandırmağa varan bir din, hak din olabilir mi?
Asâyı [bastonu] ejder, yılan yapmak, ölüyü diriltmekden dahâ güçdür. Çünki, baston ile yılan, hiçbir bakımdan birbirine yakın değildir. Mûsâ aleyhisselâmın asâyı ejdere çevirdiğine inanıyorsunuz da, Ona, tanrı veyâ tanrının oğlu demiyorsunuz. Îsâ aleyhisselâma niçin tanrı veyâ şöyle böyle diyorsunuz?
Papaz, bu sözüme karşı diyecek hiç birşey bulamadı, susmağa mecbûr oldu. Yukardaki yazı,(Se’âdet-i ebediyye) kitâbından alınmışdır.
Ey papaz! Bu iki dînin i’tikâdlarını [inanışlarını], bu iki dîne bağlı olmıyan felsefecilere, akl ve insâf sâhiblerine bildirerek, ikisinden hangisinin akla uygun, doğru ve güzel olduğunu kendilerine sorup öğrenmeni ve senin (Gadâ-ül-mülâhazât) ismindeki kitâbında, (iki dîni karşılaşdırıp, hangisi dahâ güzel ise, onu kabûl etmelidir) diye, tavsiye etdiğin sözünde durmanı dileriz.
Tevfîk [yardım], Allahü teâlâdandır.
—18—
DÖRT İNCÎL HAKKINDA
Aşağıdaki yazı, Abdüllah Abdînin 1288 [m. 1871] İstanbul baskılı, türkçe, (Îdâh-ul-merâm) kitâbının başından alınmışdır:[1]
Şimdi, hıristiyanların din kitâbı olan, dört İncîl, Cebrâîl aleyhisselâm vâsıtası ile, Îsâ aleyhisselâma gökden inen hakîkî İncîl değildirler. Çünki, Îsâ aleyhisselâm semâya çıkdıkdan sonra, dört kimse tarafından yazılmış târîh kitâblarıdırlar. Bunlardan biri (Metta)dır. Bu adam, Havârîlerden imiş. Ahbâblarından, arkadaşlarından ba’zılarının arzûsu üzerine, Îsâ aleyhisselâmın semâya urûcundan oniki sene sonra (Mîlâd-i Îsâ) isminde bir kitâb yazmışdır. Bu kitâb, Îsâ aleyhisselâmın dünyâya gelmesini anlatan bir târîhdir. İkincisi (Markos), Îsâ aleyhisselâmı hiç görmemiş ve Havârîlerden işitdiği sözleri ve hikâyeleri, urûcdan yirmisekiz sene sonra yazmışdır. Üçüncüsü, (Luka) dedikleri adamdır. Bu da, Îsâ aleyhisselâmı görmemiş, Havârîlerden işitdiklerini urûcdan otuziki sene sonra, İskenderiyyede yazmışdır. Dördüncüsü, (Yuhannâ)dır.
—
[1] Abdüllah Abdî bin Destân Mustafâ Manastrî, 1303 [m. 1885] de vefât etdi. Türkçe (Îdâh-ul-merâm) ve arabî (Bürhân-ül-hüdâ fî-redd-i kavlinnasârâ), (Errisâletü-samsâmiyye)kitâbları basılmışdır.