(Arab târîhcilerden İbni İshak,[1] Vâkıdî, Taberî, İbni Sa’d[2] ve diğerlerine göre, Muhammede “sallallahü aleyhi ve sellem” ilk îmân edenler, kendi hanımı hazret-i Hadîce, evlâdlığı ve kölesi Zeyd bin Hârise, amcasının oğlu Alî bin Ebî Tâlib, vefâkar dostu ve mağara arkadaşı Ebû Bekr-i Sıddîk ile bunun ihsânlarına kavuşmuş birkaç köleden ibâretdir. Hazret-i Ömerin islâmiyyeti kabûl etdiği târîhe kadar, ya’nî bi’setin altıncı senesine kadar, müslimân olanlar elli kişidir. Bir rivâyetde kırk veyâ kırkbeş erkek ile on veyâ onbir kadından ibâretdir. Yine Mekkeli müşriklerin eziyyet ve düşmanlıkları sebebi ile, bi’setin onuncu senesinde, ikinci def’a Habeşistâna hicret eden müslimânların sayısı yüzbir kişiye, ya’nî 83 erkek ve 18 kadına ulaşmışdı. Vâkıdî,[3]kitâbında, hicretden ondokuz ay sonra vukû’ bulan, Bedr gazâsında bulunan muhâcirlerin sayısının seksenüç kişi olduğunu bildirmekdedir. Buna göre, hicrete kadar geçen onüç senede Muhammede “sallallahü aleyhi ve sellem” inananların sayısı ancak yüze ulaşabilmişdir. Hicret esnâsında tâbi’ olanlar ise yetmişüç erkek ve iki kadından ibâret olduğu yine târîhlerde yazılıdır. Bu kıyaslamadan sonra, hıristiyanlık ve müslimânlıkdan hangisinin kalblere te’sîrinin dahâ fazla olduğu ortaya çıkar. Çünki, herhangi bir zorlama ve kuvvet olmaksızın, Îsâ aleyhisselâm ile Muhammede “sallallahü aleyhi ve sellem”, sâdece teblîg etmek sûreti ile îmân edenlerin sayısı birbirine mukayese edildiğinde; Muhammedin “sallallahü aleyhi ve sellem” onüç senelik da’vetinin netîcesi, kendisine yüzseksen kişi inanmışdır. Îsâya “aleyhisselâm” ise, üç senede beşyüzden çok kimse inanmışdır. Bundan sonra, hıristiyanlığın ve islâmiyyetin yayılma şekli değişmişdir. Bu değişikliğin sebebi ise, sâdece kullanılan vâsıta ve sebeblerdendir. Bunların başında ise, Muhammed aleyhisselâmın ümmetinin muhâribliği gelmekdedir. Harblerde gâlib olup, terakkî ederek, birden bire yayılmışlardır. Yoksa islâmiyyet, hıristiyanlık gibi, insanların kalblerine olan kuvvetli te’sîri sebebi ile yayılmamışdır. İlk hıristiyanlar ise, Perslerin [Îrânlıların] ezâ ve cefâlarına üçyüz sene tehammül etdiler. Çeşidli mâni’lerle karşılaşdıkları hâlde, o kadar çabuk yayıldılar ki, mîlâdın 313. cü senesinde, birinci Kostantin hıristiyanlığı kabûl etdiği zemân, hıristiyanların sayısı birkaç milyona ulaşmışdı. Müslimânlara mağlûb olan milletler, zâhirde islâmiyyeti kabûle pek zorlanmazlardı.

—

[1] İbni İshak, 151 [m. 768] de Bağdâdda vefât etdi.

[2] İbni Sa’d Muhammed Basrî 230 h.de vefât etdi.

[3] Muhammed Vâkıdî 207 [m. 822] de vefât etdi.